در دنیای پیچیده و فنی برق، نقشهها و دیاگرامها نقش حیاتی در انتقال اطلاعات و طراحی سیستمها ایفا میکنند. مهمترین عنصر این نقشهها، نمادهای گرافیکی یا سمبلها هستند که معمولا ما آن ها را به صورت یک استاندارد استفاده می کنیم. این نمادها یا سمبل ها (Symbols) در استاندارد IEC60617 دسته بندی و استاندارد سازی شده اند که ما در این نوشته، به بررسی انواع مختلف این نمادها و کاربردهای آنها در نقشههای برق خواهیم پرداخت.
IEC 60617 شامل مجموعهای از نمادهای استاندارد برای اجزا و تجهیزات الکتریکی، از جمله ترانسفورماتورها، کلیدها، موتورها و دیگر تجهیزات برقی است. استفاده از این نمادها باعث میشود که نقشههای برق بهراحتی قابل فهم و تفسیر باشند، حتی برای افرادی که با زبان فنی آشنا نیستند. این استاندارد بهعنوان یک مرجع جهانی عمل میکند و به مهندسان و طراحان این امکان را میدهد که بدون توجه به محل جغرافیایی، از یک زبان مشترک برای طراحی و مستندسازی استفاده کنند. ستاندارد IEC 60617 بهطور منظم بهروزرسانی میشود تا با پیشرفتهای فناوری و نیازهای جدید صنعت همگام باشد.
ما در این نوشته ابتدا به بررسی نماد های گرافیکی پراستفاده در نقشه های برق می پردازیم و سپس فایل اصلی این استاندارد را جهت دانلود قرار دادیم.
| نماد | توضیح لاتین | توضیح فارسی |
 | Group of connections (number of connections indicated) | تعداد سیم ها یا اتصالات |
 | Connection point | نقطه اتصال |
 | Terminal | ترمینال |
 | Terminal strip | ترمینال شاخه ای یا پیچی |
 | Plug and socket | پریز و دوشاخ |
 | Alternating current (indication of frequency) | جریان متناوب با نشانگر فرکانس |
 | Adjustability, general symbol | نماد عمومی برای قابل تنظیم بودن |
 | Thermal effect | نماد عمومی برای قابلیت حرارتی |
 | Electromagnetic effect | نماد عمومی برای قابلیت مغناطیسی |
 | Actuator (operated by pulling) | سوییچ(تحریک با کشیدن) |
 | Actuator (operated by turning) | سوییچ(تحریک با چرخش مانند کلید فرمانی) |
 | Actuator (operated by pushing) | سوییچ(تحریک با فشار مانند پوش باتن) |
 | Emergency actuator, type mushroom-head | سوییچ امرجنسی قارچی |
 | Actuator for protection against overcurrent | سوییچ(تحریک با عملکرد کلید حرارتی) |
 | Earth, general symbol | زمین یا ارت |
 | Fault | خطا(مفهوم الکتریکی) |
 | Converter ,Power converter; Signal converter; Measuring transducer; Repeater | نماد عمومی مبدل(ولتاژ جریان و …) |
 | Make contact, general symbol | نماد عمومی کنتاکت باز |
 | Break contact | کنتاکت بسته |
 | Change-over contact with off-position | چنج آور با پوزیشن صفر |
 | Contact with two makes | کنتاکت دو باز |
 | Switch, manually operated | نماد عمومی سوییچ |
 | Switch, manually operated, push-button, automatic return | نماد عمومی پوش باتن |
 | Switch, emergency stop | شاسی استپ اضطراری |
 | Bimetal break contact | کنتاکت بسته بی متال |
 | Contactor; Main make contact of a contactor | کنتاکت قدرت کنتاکتور |
 | Circuit breaker | کلید قطع مدار قدرت |
 | Disconnector; Isolator | نماد سکسیونر |
 | mechanical control, power switching devices | مکانیسم کنترل مکانیکال (در کلید های قدرت) |
 | Operating device, general symbol; Relay coil, general symbol | کویل، نماد عمومی عملگر یک دیوایس |
 | Operating device of a thermal relay | عملگر یک قطعه حرارتی |
 | Fuse, general symbol | نماد عمومی فیوز |
 | Surge diverter; Lightning arrester | سرج ارستر |
 | Nuclear energy generating station, in service or unspecified | نیروگاه اتمی در حال بهره برداری |
 | Solar generating station, in service or unspecified | نیروگاه خورشیدی در حال بهره برداری |
 | Wind generating station, in service or unspecified | نیروگاه بادی در حال بهره برداری |
 | installations in buildings, switches | نماد عمومی کلید ساختمانی |
 | Lamp, general symbol | نماد عمومی لامپ |
 | Induction motor, three-phase, squirrel cage | موتور القایی قفس سنجابی سه فاز |
 | Transformer with two windings, general symbol | نماد عمومی ترانسفورماتور |
 | Photovoltaic generator | مولد فتوولتائیک |
 | Voltmeter | ولت متر |
 | Synchronoscope | سنکروسکوپ |
 | Multi-rate watt-hour meter | انرژی سنج چند تعرفه ای (کنتور برق) |
استاندارد IEC 60617 بهعنوان یک راهنمای جامع برای نمادهای گرافیکی در طراحی نقشههای برق، ابزاری حیاتی برای مهندسان و طراحان است. این استاندارد بهطور خاص برای تسهیل ارتباطات فنی و بهبود دقت در مستندسازی سیستمهای الکتریکی طراحی شده است. استفاده از این استاندارد به شما این امکان را میدهد که نقشههای خود را با نمادهای استاندارد و شناختهشده طراحی کنید، که این امر باعث میشود تا دیگران بهراحتی بتوانند نقشههای شما را درک کنند. با استفاده از نرمافزارهای طراحی مانند AutoCAD یا EPLAN، میتوانید بهراحتی این نمادها را در نقشههای خود قرار دهید. این نرمافزارها معمولاً کتابخانههای آمادهای از نمادهای IEC 60617 دارند که به شما کمک میکند تا بهسرعت و بهراحتی از آنها استفاده کنید. در طراحی نقشهها، مهم است که نمادها بهطور واضح و منظم قرار گیرند. از خطوط اتصال مناسب برای نشان دادن ارتباطات بین اجزا استفاده کنید و اطمینان حاصل کنید که نقشه شما بهراحتی قابل خواندن است. همچنین، اضافه کردن توضیحات متنی در کنار نمادها میتواند به درک بهتر عملکرد و ویژگیهای اجزا کمک کند. پس از طراحی نقشه، حتماً آن را بازبینی کنید و در صورت امکان، نظرات دیگر مهندسان را دریافت کنید. این کار به شما کمک میکند تا از دقت و صحت نقشههای خود اطمینان حاصل کنید. همچنین، بهروزرسانی منظم مستندات و نقشهها با توجه به تغییرات و پیشرفتهای فناوری بسیار مهم است.
در ادامه می توانید فایل استاندارد IEC60617 را دریافت کنید:
